айтыс өнерінің тәрбиелік мәні - айтыс өнері дегеніміз не

айтыс өнерінің тәрбиелік мәні - айтыс өнері дегеніміз не

Jay Midgette 0 25 08.01 13:00
 
 
 
 
 
 

 
 
айтыс өнерінің тәрбиелік мәні - айтыс өнері дегеніміз не [Подробнее...]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Айтыс өнері – қазақтың ауызекі әдеби музыкалық өнерінің көлемді және аса құнды салалардың бірі. Суырып салма ақындық өнерінің желісі болып табылады. Айтыста халықтың әдет ғұрпы, салт дәстүрі, дүниетанымы, эстетикалық рухани және әлеуметтік көзқарасы, қалыптасу байқалады. Айтыс атауы айтысу деген сөзден шыққан. Ол өлең сөзбен жарысу, сайысу, дауласу, тартысу, сынасу, мағынасында қолданылады. Айтысу қара сөзбен де, күй тарту арқылы да, суырып салма өлеңмен де болуы мүмкін. Айтыс өнерінің бірнеше түрлері бар. Ең ежелгі, көне түрі «Бәдік» айтысы. Белгілісі аурудан малды емдеу үшін, айтылатын арбау өлең. Айтыс өнерінің ерекше ел ықыласына бөленіп келуі де осыдан. М. Әуезовтың айтыста халықтық театр өнерінің мол белгілері бар деп көрсетуінде де үлкен мән бар. Айтыс әдебиет жанры болғанымен, ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. Ойын, той, ас, қыз ұзату, келін түсіру сияқты қазақ тойлары жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен. Әрине мұндай жерде айтыстардың өз мақсаты, талабы, шарты бар. Дегенмен, кейбір айтыстардың мазмұнына, лексикасына, сөйлем құрылыстарына қарап, қай заманда пайда болғанын топшылауға болады. Мысалы, жануарлар айтысына, өлі мен тірінің айтысына қарағаңда, жұмбақ айтысының анағұрлым кеш туғандығы анық. Айтыс өнері – қазақтың ауызекі әдеби музыкалық өнерінің көлемді және аса құнды салалардың бірі. Суырып салма ақындық өнерінің желісі болып табылады. Айтыста халықтың әдет ғұрпы, салт дәстүрі, дүниетанымы, эстетикалық рухани және әлеуметтік көзқарасы, қалыптасу байқалады. Айтыс атауы айтысу деген сөзден шыққан. Ол өлең сөзбен жарысу, сайысу, дауласу, тартысу, сынасу, мағынасында қолданылады. Айтысу қара сөзбен де, күй тарту арқылы да, суырып салма өлеңмен де болуы мүмкін. Айтыс өнерінің бірнеше түрлері бар. Ең ежелгі, көне түрі «Бәдік» айтысы. Белгілісі аурудан малды емдеу үшін, айтылатын арбау өлең. Айтыс өнері – қазақтың ауызекі әдеби музыкалық өнерінің көлемді және аса құнды салалардың бірі. Суырып салма ақындық өнерінің желісі болып табылады. Айтыста халықтың әдет ғұрпы, салт дәстүрі, дүниетанымы, эстетикалық рухани және әлеуметтік көзқарасы, қалыптасу байқалады. Айтыс атауы айтысу деген сөзден шыққан. Ол өлең сөзбен жарысу, сайысу, дауласу, тартысу, сынасу, мағынасында қолданылады. Айтысу қара сөзбен де, күй тарту арқылы да, суырып салма өлеңмен де болуы мүмкін. Айтыс өнерінің бірнеше түрлері бар. Ең ежелгі, көне түрі «Бәдік» айтысы. Белгілісі аурудан малды емдеу үшін, айтылатын арбау өлең. Айтыс өнерінің тәрбиелік мәні, айтыс өнері дегеніміз не Айтыс өнері, айтыс түрлері – қайым,түре және сүре. Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік. Оқушыларға айтыс өнері туралы толық мағлұмат беріп, оның түрлерімен таныстыру. халық ақындық жанр мен әншілік, ақындар, аспаптық орындаушылық арасындағы өзара байланысты ояту. 2. Тәрбиелік. Қазақ халық ақындарын оқушыларға таныстыру. Аталмыш өнер түрі халықтың жиналған жерінде өткізіліп, қандай тақырыпта болатындығы сол айтыс үстінде анықталған. Сондықтан әр айтыскер қарсыласын қалай да болса жеңу, неден сүріндіру амалын ойластырып, соған шамданып келеді. Әдетте, айтыста көптеген мәселелер көтеріліп, бір тақырыптан екіншісіне ауысып отырады. Ақындар жекпе-жек ұрысқа шыққан батырлардай бір-біріне күш көрсетіп, өздерінің мықтылығын айтып, қорқыта сөйлейді. Демек, айтыс өнерінің негізін, дәлірек айтқанда тамырын сезбейді. Сондықтан болар, олардың өз әуендері, өз мақамдары жоқ», — деген ой білдірді. Арқалы айтыс ақындары бірін-бірі іздеп келіп айтысатын дәстүрге жалғасты. Бір де бір үлкен жиын, ас-той ақындар айтысынсыз өтпейтін болды. Бұл дәстүр айтыстың сан алуан мазмұнды, мол ауқымды жанрға ұласуына қолайлы жағдай жасады. Айтыстың дәстүрлі өнерге айналуына көшпелі өмір салты тікелей әсер еткені байқалады. Көшпелі елде шілдехана, ойын-тойға ерекше мән беріліп, қонақ кәдеден бастап, кішігірім ауыл айтыстары да өтіп отырған. Бұлар ертеңгі көрнекті айтысқа бастайтын дайындық тәрізді бүкілхалықтық сипат алған. Айтыс — ауыз әдебиетінде ежелден қалыптасқан поэзиялық жанр, топ алдында қолма-қол суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы. Айтыс — синкреттік жанр, ол тұрмыс-салт жырларынан бастау алып, келе-келе ақындар айтысына ұласқан. Айтыста осыған орай лирикалық, эпикалық, драмалық сипаттар мол ұшырасады. Сол арқылы бұл жанр ауыз әдебиетінің өзге түрлерімен қанаттаса дамып, бір-біріне елеулі әсер-ықпал жасап отырған. Батыр және лиро-эпос жырларына да әсерін тигізіп, өзі де арнасы кең мол салаға айналған. Айтыс өнерінің дағдыларын оқушылар бойына жүйелі қалыптастыру жолдарына жол сілтейтін үлкен өнердегі асыл қазына. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ Әуезов М. Әдебиет тарихы. А.1991ж. Мұқанов С. Айтыс. 1 том. А, 1984 ж. Айтыс І, ІІ том. А. 1990 ж. Әуезов М. Әдебиет тарихы. А.1991ж. Әуезов М. Қазақ әдебиетінің тарихы. А.1960 ж. Ғабдуллин М.





moulinex мультиварка рецепты, мультиварка многофункциональная бір бірінен 3 см қашықтықта тұрған, 2*10^-8 см қашықтықта орналасқан лепешки на кефире без яиц, шелпек на молоке мягкий рецепт
газ процессинг компани актобе адрес
көп уақыт синоним
оксид углерода 2
антенатальды ұрықты қорғау - бұл
налоговая декларация онлайн

.
==============================================================

~~~~~ казфосфат контакты ~~~~~

==============================================================
.

Comments