терминологиялық сөздік - терминологиялық сөздік жасау [Подробнее...]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Нұр-Сұлтан қаласында Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Тіл саясаты комитеті Ш. Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығымен бірлесе өткізген, «Терминологиялық база: тәжірибе және технология» атты республикалық әдістемелік семинарда А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының ғылыми қызметкері Нұрлан Шүленбаев қазақ терминологиялық қорын толықтырудың ғылыми негіздері қақында ой бөлісті. Терминологиялық сөздік, терминологиялық сөздік жасау Терминдену және термин. Сөз таптарының терминдену. Кәсіби сөздердің терминденуі. Аймақтық лексиканың терминденуі. Қазақ терминологиясында кәсіби. Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы. Аймақтық лексиканың. Содан бергі кезеңде ғылымның өзге салаларының терминдері де кезекпе-кезек басылып шыға бастады. Қазір елуден астам осындай үлкенді-кішілі терминологиялық сөздіктер жарық көріп отыр. Бұған мынадай ғылыми терминдер ендірілген: лингвистикалық терминдер, әдебиет тану терминдері, музыкалық сөздік, металлургия өнеркәсібі, тау-кен ісі, физикалық, география, математика, физика, астрономия. Әдістемелік нұсқаулықта терминологиялық сөздіктердің түрлері, оларды жасауда басшылыққа алынатын принциптер, арнаулы сөздіктерді түзудің әдістемесі жөніндегі негізгі мәліметтер беріліп, сөздік жасау кезінде жиі кездесетін кемшіліктер көрсетіледі. Ыс ар ан с здер немесе терминдер аза тіліні таби атына т н емес ерекшеліктерді Аудармашылар мен мамандар шін білуге ма ызды Терминологияда ы негізгі иынды тар Терминдерді аударуда ы негізгі иынды тар реті. Жаңа сөздік жасау заман талабы Көптомдық терминологиялық сөздіктер, әртүрлі жинақтар жарық көрді. Ендігі әңгіме барысы сол Салалық терминологиялық сөздіктер топтамасын жасау. Қазақ тіліндегі 1950 жылда дейінгі Терминологиялық сөздіктер жеке бірсалаға арналмай, жалпы терминдерге арналып келді. білім саласының терминдері өз алдына жеке сөздік ретінде шыға. Жылдар аралы­ғын­да 89 салалық орысша-қа­зақ­ша сөздік дайындалған екен, бі­рақ олардың көпшілігінің кө­ле­мі аз және олар қайта өңделіп, көп­­теген өзгерістер енгізуді қа­жет ететін сөздіктер екені анық­тал. Жаңа сөздік жасау – заман талабы Көптомдық терминологиялық сөздіктер, әртүрлі жинақтар жарық көрді. Ендігі әңгіме барысы сол Салалық. Бүгінде жарық көрген терминологиялық сөздіктердің арқасында ғылымның барлық Жиында салалық терминологиялық сөздіктер жасауды қолға алған. Содан бергі кезеңде ғылымның өзге салаларының терминдері де кезекпе-кезек басылып шыға бастады. Қазір елуден астам осындай үлкенді-кішілі терминологиялық сөздіктер жарық көріп отыр. Бұған мынадай ғылыми терминдер ендірілген: лингвистикалық терминдер, кәсіпқор оқулықтар қазақша әдебиет тану терминдері, музыкалық сөздік, металлургия өнеркәсібі, тау-кен ісі, физикалық, география, математика, физика, астрономия. Терминологиялық сөздіктеріміздің шығуының өзіндік тарихы бар. Жалпы, ғылым дамыған кезеңдерден бастап термин жасау оны көпшілікке таныстыру, сол терминдер арқылы ғылыми ұғымдарды біріздендіру мақсатын көздейді. Қазақ тілінің салалық терминдерінің жасалуы негізінен ХІХ ғасырдың екінші жартысында басталды десек те, ол кезде нақты терминологияға қатысты оқулықтар жарық көре қойған жоқ. Терминологиялық кітаптардың жарық көруі – ХХ ғасырдың бас кезіне сәйкес келеді. Термин жасау, жасалған терминдерді қалыптастыру – үнемі қадағалап, реттеп отыруды қажет Терминологиялық сөздік сапасының жақсаруына қолданысқа енуіне. Лексикография (грек тілінің lexis – сөз, grapho – жазамын) сөздіктерді құрастырудың ғылыми әдістемесі дегенді білдіреді. Лексикография теориясы әр түрлі сөздіктерді жасау жұмыстарының тәжірибелерін ғылыми тұрғыдан қорытындылаудың негізінде және лексикологиялық зерттеулер мен олардың жетістектерін таяныш етудің негізінде жасалады. Сөздіктерді жасау үшін тілдегі сөздер мен фразеологиялық оралымдарды жинау және оларды жүйеге келтіру жұмыстары жүргізіледі. Терминологиялық сөздіктер бір тілдік түсіндірме сөздік түрінде де, екі тілдік аударма сөздік түрінде да жасалады. Бір тілде жасалған терминологиялық сөздіктерде терминнің білдіретін ұғымына талдау жасалып, түсінік беріледі. Қазіргі терминологияда терминологиялық сөздіктердің сапасы арнайы ғылыми мақала деңгейінде болмаса да, қоғамдық қолданыс деңгейінде аз сыналып, аз айтылып жүрген жоқ. Терминдердің қолданушысына жүйеленіп жетпей жатуына да себепші құрал қазіргі қазақ терминографиясында шығарылып жатқан терминологиялық сөздіктер, олардың сапасы.

билеты на хоккей астана, цена билета на хоккей барыс до скольки можно гулять в 14 лет в казахстане, до скольки можно ходить на улице в казахстане радиолюбительские новости, клуб радиолюбителей обыр ісігі, обыр ауруы белгілері молданазар кош бол текст, кош бол аккорды как зайти в телеграмм с компьютера по смс, как сделать бота в телеграмм тұқымқуалаушылық мысал, тұқымқуалаушылық өзгергіштік мемлекеттік стандарттың орындалуы, мектепке дейінгі білім беру стандарты 2022-2023




сәбиді бесікке салудың денсаулыққа тазалыққа пайдасы
қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі болу үшін
жақсы сөз жарым ырыс өлең
преображение за 3 недели
оқушыларға арналған мақалалар

.
==============================================================

~~~~~ тек сенин жанында менин журегим дурс дурс ~~~~~

==============================================================
.